Wij zijn ons eigen gereedschap

12….. Evert was een vriend van mij. Iets ouder, iets eerder in het verpleeghuis begonnen. We schrijven 1974. Evert deed wat we allemaal deden. Experimenteren met drank en drugs. Alleen…indachtig het sinterklaasliedje: ‘Hij een beetje meer dan ik”. Bij Evert liep het uit de hand. En toch deed hij zijn werk goed en gemotiveerd. ‘s Nachts muziek van Lou Reed draaien, overdag demente bejaarden verzorgen. In 1976 ging Evert met zijn ZV-diploma op zak naar een psychiatrisch instituut (jaja, om te werken) ergens in de buurt. Nog geen jaar later zat Evert in de bak. Hij had zóveel misstanden aangetroffen in het ‘gesticht’ dat hij de directeur had gevraagd de ‘eigen’ misstanden te bekennen in een brief aan de krant. Klein probleem: hij vroeg dit op enigszins dwingende wijze, waarbij hij een doorgeladen pistool op het voorhoofd van de directeur hield. En dat mag niet. De ‘coke’ had duidelijk zijn tol geëist.

Ik zag Evert weer terug in 1981. Een grote demonstratie in Utrecht over ‘misstanden in de zorg’. Hij zat in de nadagen van zijn detentie en hij werd begeleid door zijn ‘eigen’ reclasseringsambtenaar.
Evert heeft daarna niet lang meer geleefd. (Wat ik overigens pas sinds kort weet)
Het schrijnende van de situatie is dat Everts protest (nooit goed te praten hoe hij dat in eerste instantie deed) bedoeld was om de kwaliteit van zorg aan de kaak te stellen. In 1981 nogmaals, maar toen massaal.

Groot probleem was toen dat door de bezuinigingen vooral ‘de moraal’ onder personeel verloren ging. Zat je in opleiding, dan wist je zéker dat je met het behalen van je diploma terstond op straat stond. De bezuinigingen waren zo drastisch dat er in het vak ‘geen toekomst’ meer werd gezien. En dan gebeurt wat volgens mij ook nu weer gebeurt: Bij té veel onzekerheid, te veel ‘bedreiging’ en te veel demoralisering KUN je het werken in de zorg niet meer zomaar ‘met je hart’ doen.

Werken in de zorg is (vaak) zwaar. Maar ‘t kan ook dankbaar werk zijn. Die dankbaarheid (of liever spreek ik van ‘zingeving in je werk’) wordt ernstig aangetast als het VAK wordt aangetast en bedreigd. Bij bezuinigingen, bij onzekerheid, bij wantrouwen, bij ‘gedoe’ gaat de moraal verloren. Evert zocht het in verdovende middelen. Ik ga voor columns. Misschien helpt dát. Ik schreef het vaker: ‘wij zijn ons eigen gereedschap’. We hebben in ons vak niks anders in te brengen dan ‘onszelf’. En dat kan alléén maar als je oké bent met jezelf én met je vak.